Oliao,Trashaluqi qe na mesoi te qeshim.

Titulli: Oliao,Trashaluqi qe na mesoi te qeshim. Tue Nov 18, 2008 11:25 am

Ishte "truri" i çiftit të famshëm "Oljo&Steljo", ndezësi i situatave komike të papërsëritshme e të paharrueshme

Olio, trashaluqi që na mësoi të qeshnim

Vdiq pesëdhjetë vjet më parë, por vazhdon të dhurojë humor

Komiku i madh vdiq para pesëdhjetë vjetëve. Tek dueti artistik i filmave komikë
“I holli dhe i trashi”, ai ishte i gjithëdituri i përhershëm, ndërsa
Stan Laurel, dukej se ishte ndezësi i flakëve të të qeshurit. Për këtë,
Hardy në fakt është cilësuar si aktori më i mirë prej kësaj dyshe të
pandarë. Por padyshim se karriera e tyre është epokale në historinë e
kinemasë botërore. Oliver “Babe” Hardy ndërroi jetë në mëngjesin e
datës 7 gusht të vitit 1957, në moshën 65-vjeçare. Ai u varros në
seksionin e masonëve të “Valhalla Memorial Park” në Hollywood. Kur
Stan Laurel mori vesh për vdekjen e shokut dhe partnerit të tij të
ngushtë, për një kohë të gjatë nuk mundi dot të fliste. Mjekët ia
ndaluan atij pjesëmarrjen në varrim. “Kështu është më mirë”,
tha Stan, “Unë me siguri se do t’ia kisha këputur ndonjë mufke atje
që të bënte për të qeshur dhe njerëzit do ta vlerësonin si diçka që
nuk shkonte, e kështu do më shihnin
shtrembër pastaj. Por “Babe” do ta kishte kuptuar. Aty ku ai është
tani – unë shpresoj se e di se sa shumë njerëz e kanë dashur”. E
kishte fjalën për ata miliona në mbarë botën, që kanë derdhur
lotët e të qeshurave për filmat e “Laurel & Hardy” – dueti më i
madh i komikëve në historinë e filmit – e ku publikisht i përkasin
edhe Edward VIII, Samuel Beckett dhe Gjenerali de Gol. Në jetën e
përditshme, ata ishin të dy xhentëlmenë të vërtetë – sipas
definicionit të bërë nga Henry Kardinal Newman, ku një xhentëlmen
ishte dikush, që asnjëherë nuk i bënte me ndërgjegje diçka të keqe
një njeriu tjetër.

Komiku i madh vdiq para
pesëdhjetë vjetëve. Tek
dueti artistik i filmave komikë “I holli dhe i trashi”, ai ishte i gjithëdituri i përhershëm, ndërsa Stan Laurel, dukej se ishte ndezësi
i flakëve të të qeshurit. Për këtë, Hardy në fakt është cilësuar si aktori
më i mirë prej kësaj dyshe të pandarë. Por padyshim se karriera e tyre është epokale në historinë e kinemasë botërore. Oliver “Babe” Hardy ndërroi jetë në mëngjesin e datës 7 gusht të vitit 1957, në moshën 65-vjeçare. Ai u varros në
seksionin e masonëve të “Valhalla Memorial Park” në Hollywood. Kur Stan Laurel mori vesh për vdekjen e shokut dhe partnerit të tij të ngushtë, për një kohë të gjatë nuk mundi dot të fliste. Mjekët ia ndaluan atij pjesëmarrjen në
varrim. “Kështu është më mirë”, tha Stan, “Unë me siguri se do t’ia kisha këputur ndonjë mufke atje që të bënte për të qeshur dhe njerëzit do ta vlerësonin si diçka që nuk shkonte, e kështu do më shihnin shtrembër pastaj. Por “Babe” do ta kishte kuptuar. Aty ku ai është tani – unë shpresoj se e di se sa
shumë njerëz e kanë dashur”. E kishte fjalën për ata miliona në mbarë botën, që kanë derdhur lotët e të qeshurave për filmat e “Laurel & Hardy” – dueti më i
madh i komikëve në historinë e filmit – e ku publikisht i përkasin edhe Edward VIII, Samuel Beckett dhe Gjenerali de Gol. Në jetën e përditshme, ata ishin të dy
xhentëlmenë të vërtetë – sipas definicionit të bërë nga Henry Kardinal Newman, ku një xhentëlmen ishte dikush, që asnjëherë nuk i bënte me ndërgjegje diçka të keqenjë njeriu tjetër.

Komiku i madh vdiq para pesëdhjetë vjetëve. Tek dueti artistik i filmave
komikë “I holli dhe i trashi”, ai ishte i gjithëdituri i përhershëm,
ndërsa Stan Laurel, dukej se ishte ndezësi i flakëve të të qeshurit.
Për këtë, Hardy në fakt është cilësuar si aktori më i mirë prej kësaj dyshe të pandarë.
Por padyshim, karriera e tyre është epokale në historinë e kinemasë botërore

Oliver “Babe” Hardy ndër roi jetë në mëngjesin e datës 7 gusht të vitit 1957,
në moshën 65-vjeçare. Ai u varrosnë seksionin e masonëve të “Valhalla Memorial Park” në Hollywood. Kur Stan Laurel mori vesh për vdekjen e shokut dhe partnerit të tij të ngushtë, për një kohë të gjatë nuk mundi dot të fliste.Mjekët ia ndaluan atij pjesëmarrjen në varrim. “Kështu është më
mirë”, tha Stan, “Unë me siguri sedo t’ia kisha këputur ndonjë mufke atje që
të bënte për të qeshur dhe njerëzit do ta vlerësonin si diçka që nuk shkonte, e kështu do më shihnin shtrembër pastaj. Por “Babe” do ta kishte kuptuar. Aty ku ai është tani – unë shpresoj se e di se sa shumë njerëz e kanë dashur”. E kishte fjalën për ata miliona në mbarë botën, që kanë derdhur lotët e të qeshurave
për filmat e “Laurel & Hardy” – dueti më i madh i komikëve në historinë e filmit – e ku publikisht i përkasin edhe Edward VIII, Samuel Beckett dhe Gjenerali de Gol.
Hardy ishte një xhentëlmen “i uritur” Në jetën e përditshme, ata ishin të dy
xhentëlmenë të vërtetë – sipas definicionit të bërë nga Henry Kardinal Newman,
ku një xhentëlmen ishte dikush, që asnjëherë nuk i bënte me ndërgjegje diçka
të keqe një njeriu tjetër. Në film, përkundrazi, me emrat “Laurel & Hardy”,
lidhet historia më e madhe e betejave me torta, le të themi, orgjia më e gjatë
e shkatërrimit të Hollywood-it dhe fushatat hakmarrëse të një precizoni
të lartë dhe të pasojave që vinin prej tyre, të cilat më parë mund të jenë hasur ndoshta vetëm në tragjeditë greke. Stan dhe Ollie (Oljo dhe Steljo siç njihen nga shqiptarët) ishin bërë me kohë përnjëri-tjetrin. Oljo në fillim quhej Norvell Hardy dhe origjinën e kishte nga Harlemi në shtetin federal të Georgia-s. Pa mbushur akoma një vjeç, atij i vdes i ati, që kishte luftuar në luftën civile në anën
e konfederalistëve. Për ta nderuar atë, Norvell më vonë e quajti veten Oliver Hardy. Ai sillej shpesh si një “Southern Gentleman” (xhentëlmen nga jugu) dhe tregonte gjithë krenari,se nëna e tij kishte prejardhje skoceze dhe se “Sir Oliver Hardy”, (gjyshi nga ana e babait të saj), kishte qenë komandant i flotës së
anijeve britanike, Admirali Nelson.Kur Norvell erdhi në këtë botë,
ai peshonte 15 Paund (1 Paund =453.6 gr.) dhe në moshën 15-vjeçare ai peshonte 235 Paund më shumë, pra 1/8 tonë. “Babe” e thërrisnin atë shokët, por shumë të tjerë e thumbonin me shpoti, duke e cilësuar si “Fatty” (i shëndoshi,i dhjamosuri).“Unë merrja gjithmonë kotoletën më të mirë nga rafti”, kujtonte Oliver Hardy më vonë kohën e rinisë. Një ditë të tërë ai e kalonte
duke bërë plane, kur bëhej fjalë për të gatuar salcën më të mirë për
qoftet e tij. Madje dhe filmi i tij i parë që xhiroi së bashku me Stan
Laurel nisi me fjalët që Oljos i dilnin nga shpirti dhe stomaku: “Së
pari shkojmë të hamë një herë –nga një biftek të madh, të fryrë e të
lyer me salcë kërpudhash, luleshtrydhe me kajmak, kafe e pastaj
pimë nga një puro të zezë!” Paskësaj, Steljo, që ia njihte mirë
oreksin e shfrenuar që kishte kolegu, si i habitur shtonte me shpoti:
“Po arra jo?”.Në vendlindjen e tij, në Georgia,
Oljo luajti si kloun në qytet, përt’u bërë i dashur e pakëz i njohur
ndër bashkëqytetarët e vet. Ai mund të këndonte – në Atlanta ai
kishte dëgjuar Enriko Karuzon –dhe në bejsboll ishte një “short
stop”, ndërsa në fund punoi edhe në një kinema që quhej “Electric
Theatre”, në rolin e prezantuesit. Ishte koha e betejave me torta
në surrat dhe një aktor bënte karrierë, vetëm nëse arrinte të hidhte
me të dyja duart, dy torta njëkohësisht në drejtime të ndryshme. Shumë shpejt, në ato variete hyri dhe Oliver Hardy. Programin e vet ai e quante me pakëz ironi “TheTon of Jollity” (“Toni i karagjozllëkut”).Në prill të vitit 1914, ai xhiroi filmin e tij të parë, “Outwitting Dad”, në të cilin ai – me mustaqe të mëdha – dukej si Pancho Villa, banditi meksikan dhe heroi i pavarësisë së vendit të tij. Më pas
erdhi viti 1918. Lufta e Parë përfundoi– dhe karriera e dyfishtë“Laurel & Hardy” tashmë mund të (ri)niste. “The Lucky Dog” (“Qeni i lumtur”) titullohej një film pa zë që Stan Laurel dhe Oliver Hardy e shfaqën në kinema.“Të dyja duart lart, insekt”, apo“unë do të t’i hekuros flokët e tume plumb”, ishin dhe fjalët e para
më të cilat Oljo përshëndet partnerin e vet. Pak më vonë pasohen nga disa të tjera më kërcënuese:“Ti dhe bota do të ndaheni tani nga njëri-tjetri!”.Të pandashmit Oljo e Steljo Realiteti imiton kinemanë: paskëtij filmi, Stan & Ollie në fakt u ndanë nga njëri-tjetri dhe vetëmpasi kishin kaluar disa kohë luajtën
sërish bashkë në filma të tjerë, në të cilët ata quheshin FerdinandFinkelberry dhe Sherlock Pinkham apo Piedmont dhe Philip Mumblethunder. Do të kalonin
edhe disa kohë, para se ata të xhironin filmat, ku Oljo, do të shfaqej i lumtur me veten e botën: “Unë jam zoti Hardy dhe ky është shoku im, zoti Laurel”. Zoti Laurel dhe zoti Hardy vendosën rekorde në jetët e tyre për sa u përket martesave të shumta që konsumuan – dhe sigurisht, edhe divorceve.
Stan & Ollie, megjithatë, vijuan të mbeteshin së bashku, derisa vdekja i
ndau. Industria e filmit në vitet ‘20 ishte akoma një familje e madhe e vetme. Jo
të gjithë e donin, por gjithkush njihej më së miri nga publiku. Ishte koha e kritikës profesionale. Studiot ishin të tejmbushura nga ofertat dhe i kushtonin shumë kujdes prodhimit të filmave, pasi e dinin se audicioni do të ishte i madh, sido që të shkonte puna. Para se ata të bëheshin çift aktorësh, Oliver
Hardy kishte luajtur tashmë në
270 dhe Stan Laurel në 90 filma.
Në filmat e tyre të parë solo, Oljo
luante një “Sulltan nga Bakteria”
dhe Stan një shitës, që e mbante
veten për Napoleon. Kush arrinte
të bënte ndonjë batutë që binte në
sy, menjëherë nga kjo mund të
përftohej më pas një film i mirëfilltë:
“Flips and Flops”, “Squeaks
and Squawks”, “Bears and Badmen”
apo dhe “Dames und Dentists”,
quheshin kulmet artistike të
tyre në ato kohë. Kalifornia u
bë njëra ndër “shoqëritë” e
para e të vetme të humorit.
Ndër firmat më të njohura të
prodhimit renditej kompania
“Balboa Amusement Producing”.
Drejtori i saj ishte një
farë Mr. Horkheimer.
Zbulimi i ngadalësisë
Në Hollywood nuk ushtrohej
për asgjë më shumë
kritikë se sa në studiot e
Mack Sennett. Atje, spiunët
e “Keystone” e kishin bërë
le themi, si hobi të tyren tejkalimin
e kufijve të shpejtësisë.
Në çdo film, ku luanin
këta “mbrojtës në
uniformë të rregullit e
qetësisë”, ata konkurronin
me njëri-tjetrin se
kush do ta bënte botën të
shndërrohej në një kaos
të përgjithshëm. Me kalimin
e kohës, asgjë nuk është me
e mërzitshme se sa kaosi që rritet
me shpejtësi. E s’do të vononte
koha, kur për këtë gjendje do të
reagonte Hal Roach, konkurrenti i
madh i Mack Sennetts. Në studion
e Hal Roach në “Culver City” –ose siç e quanin fansat e saj asokohe,
“The Lot of Fun”, – Stan Laurel
dhe Oliver Hardy ia dolën që nën
drejtimin e regjisorit Leo Mçarey të
bënin zbulimin e ngadalshmërisë.
Nëse përveç “Presto”-s kishte dhe
një “Andante”, mbijetesa e komikut
për një kohë të gjatë ishte e
siguruar. Pikërisht, të tilla ngadalësimeve,
Stan dhe Ollie, ua dedikonin
karrierën e tyre dhe famën
që gëzuan. Edhe kur në vitin 1927
tek “The Battle of the Century”
(“Beteja e shekullit”) ata inskenuan
skenën më të madhe të luftës
me torta në historinë e filmit, kjo
për Stan dhe Ollie nuk ishte forma
tipike e zënies. Ata nuk ishin vandalë,
por ndiqnin në çdo “orgji”
shkatërruese, megjithatë, të gjitha
rregullat e civilizimit.
Armiku më i dashur i
Oljos e Steljos
Laurel & Hardy ishin mjeshtrit
e asaj çka në anglisht cilësohet si
SBIR në një formë të shkurtuar:
pra “small but interesting revenge”
(ose hakmarrja e vogël, por
interesante). Pasojat e saj të pallogaritshme,
spektatori i sheh në
kinema edhe sot e kësaj dite me
një përzierje gëzimi dhe emocioni.
Kur tek “Big Business” (1929)
Laurel e Hardy përpiqeshin t’i
shisnin një pemë të vitit të ri,
armikut të tyre kryesor, James
Finlayson (“Fin”) – dhe ky i fundit
ia refuzon dhe ndërsa mbyllte
derën i thyen një degë të pemës
së kushtueshme, arrihet kulmi i
reagimit të agresionit minimal: në
fund të një shkëmbimi të sulmeve
reciproke hakmarrëse –
”Tit-for-Tat” quhet në anglisht në
fakt termi i saktë për kë lloj veprimi
– Oljo dhe Steljo e shndërrojnë
shtëpizën e kolerikut Fin sërish në
kohën kur atje ishte akoma një
zonë ndërtimi, ndërsa makina e
tyre ndërkohë ishte bërë copacopa.
“The Boys”, siç njiheshin
Stan dhe Ollie nga miqtë e tyre, e
pëlqenin sidomos Finin si personazh:
Oliver Hardy i krahasonte aftësitë
e tij, për ta ngritur qepallën
e syrit të majtë në një mënyrë ritmike
të papërsëritshme, me virtuozitetin
në të luajtur të ndonjë
violinisti të madh.
Kontradiktat u shtuan
Edhe Stan dhe Ollie ngatërroheshin
shpesh e përziheshin në
të mirat e të këqijat e kësaj bote –
dhe jetonin në një ambient plot
spekulantë të shtresës së mesme,
qeniesh të pamëshirshme dhe
ish-grash. Ndërkohë, ata vijonin
të qëndronin bashkë. A mos ishin
ata dy kokrra fasule në një tigan,
siç vërente një herë Stanly?
Në të vërtetë, ata të dy shkonin
dhe përshtateshin kaq
shumë me njëri-tjetrin, pasi ishin
aq të ndryshëm, për të përshkuar
rrugë të ndryshme. Si një tip itërhequr në jetë, ashtu si dhe në
film, Ollie dilte për gjueti, ndërsa
Stan peshkonte dhe kujdesej për
kopshtin e tij. Stan nuk mund të
ndahej dot nga studio e tij, ndërsa
Ollie mezi priste të mbaronte
xhirimi e të shkonte te fusha e
golfit, ku në mbarë Hollywood-in
arrinte të gjente vetëm një kundërshtar
të denjë, Adolphe Menjou.
Pjesa e fundit e rreshtave të
famës që gazeta “Times” e Londrës
ia kushtoi atij, paraqiste një Oliver
Hardy, që për golfin fliste gjithmonë
me fjalët “my game” (“loja
ime”), shumë të gëzuar: Ai ishte i
madh e i shëndetshëm dhe handikapi
i tij ishte 10-ta”, shkruante ajo.
Hardy ishte një aktor i
madh
Në studio, Stan Laurel, që me
raste bënte edhe regjisorin dhe që
shpesh paguhej më shumë se sa
kolegu i tij, ishte ai që jepte tonin.
“It’s Stan’s Business” (është puna
e Stenlit), ishte shpesh përgjigja
e Oljos, nëse bëhej fjalë për vendime
të rëndësishme artistike e
profesionale. E në këtë rast, sigurisht
se Oliver Hardy ishte aktori
më i madh, të cilit i mjaftonin
ngacmimet më të vogla, për të improvizuar
skena të vërteta. Kështu
lindi ylli i tij, që e bëri të njohur
me nofkën “tie-twiddle”.
Oljo, tashmë një ikonë
Ai që gjithmonë i dinte më mirë
punët se sa kolegu Sten, i merrte
gjithmonë kolegut diçka nga dora
dhe i thoshte: Më lër ta bëj unë!”
dhe publiku shndërrohej pas
kësaj në një turmë të papërmbajtur
që qeshte me lot, pasi rezultati
dihej. Do të ishte një sakrilegj,
që “Boys” të talleshin me njëritjetrin.
Në studion e Hal Roach,
Laurel & Hardy të habisnin më
shumë se ata kurrë nuk i hidhnin
njëri-tjetrit kunja. Pa dyshim se
shumicës prej nesh na duket më
e thjeshtë, ta identifikojmë veten
më shumë me Oljon.
Steljo, që dukej sikur kishte
rënë nga ndonjë planet i largët në
këtë botë, tek e fundit mbeti
“fëmija magjik”: si për të inatosur
burrin e madh Oljo, ai mund të
qëllonte zjarrin me grushte, të
mblidhte veshët dhe nga një xhep
i xhaketës – nga ku fshiheshin
kubikë akulli - të kalonte në
xhepat e anës tjetër të xhaketës –
duke mbushur një gotë plot me
ujë. Kush mund ta bëjë këtë nga
ne? Ndërsa tek Oljo ne shohim
shpesh vetveten.

_________________

Titulli: Re: Oliao,Trashaluqi qe na mesoi te qeshim. Tue Nov 18, 2008 11:26 am

MJESHTRIT Laurel & Hardy ishin mjeshtrit e asaj çka në anglisht cilësohet si
SBIR në një formë të shkurtuar: pra “small but interesting revenge”
(ose hakmarrja e vogël, por interesante). Pasojat e saj të
pallogaritshme, spektatori i sheh në kinema edhe sot e kësaj dite me
një përzierje gëzimi dhe emocioni

FINI “The Boys”, siç njiheshin Stan dhe Ollie nga miqtë e tyre, e pëlqenin
sidomos Finin si personazh: Oliver Hardy e krahasonte aftësinë e tij,
për ta ngritur qepallën e syrit të majtë në një mënyrë ritmike të
papërsëritshme, me virtuozitetin në të luajtur të ndonjë violinisti të
madh

KINEMAJA
E ‘20 Industria e filmit në vitet ‘20 ishte akoma një familje e madhe e
vetme. Jo të gjithë e donin, por gjithkush njihej më së miri nga
publiku. Ishte koha e kritikës profesionale. Studiot ishin
tëtejmbushura nga ofertat dhe i kushtonin shumë kujdes prodhimit të
filmave, pasi e dinin se audicioni do të ishte i madh, sido që të
shkonte puna

PASIONI
Stan nuk mund të ndahej dot nga studio e tij, ndërsa Ollie mezi priste
te mbaronte xhirimi e të shkonte te fusha e golfit, ku në mbarë
Hollywood-in arrinte të gjente vetëm një kundërshtar të denjë,Adolphe
Menjou.

_________________